Iman is geboren en getogen Amsterdammer en woont sinds 2012 in Amsterdam Noord. Van 2012 tot 2023 is ze bezig geweest met het aflossen van schulden. Binnenkort moet ze weer op zoek naar betaald werk. Maar met haar eigen ervaring en alles wat ze ziet bij haar werk als vrijwilligers vraagt ze zich af: waarom wordt dat niet meer gewaardeerd? "Van de gemeente krijg ik geen ene rooie moer."
Achtergrond Iman (58) woont in de Molenwijk samen met haar 7 kinderen. Ze is geboren en getogen Amsterdammer en woonde als kind in de Jordaan. Haar jeugd was niet makkelijk. Ze komt uit een arm gezin; ze paste niet in het schoolsysteem. “Ik was vaak het pispaaltje van de klas, omdat ik altijd de straf op me nam als er iets gebeurde.” Ook daarna werd het niet makkelijker. Ze is meerdere keren weggelopen en had een moeizame band met haar moeder. Toen haar moeder haar vroeg terug naar huis te komen en hun band leek te verbeteren, werd haar moeder ernstig ziek. “Toen viel alles wéér in duigen.”
Dertig duizend euro schuld Iman was 23 toen ze trouwde. Ze had inmiddels een diploma kindverzorging / jeugdverzorging op zak en 2 jaar gewerkt als klassenassistent. Toen ze zwanger raakte, besloot ze vrijwillig te stoppen met werken. Vanaf dat moment gebeurden er veel ellendige dingen achter elkaar. Haar vader overleed, haar moeder werd ernstig ziek, haar huwelijk liep stuk en familieproblemen stapelden zich op – ze functioneerde niet meer goed. Uiteindelijk raakte ze overspannen en kreeg ze een uitkering vanwege haar arbeidsongeschiktheid. Die uitkering loopt tot nu door – je hoeft niet te solliciteren als je kinderen onder de 4 jaar hebt.
Na veel ellende en verhuizingen, kon ze opnieuw beginnen in Amsterdam Noord in 2012. Daar voelde ze zich mentaal steeds sterker worden na alles wat er was gebeurd, maar ze begon met een enorme achterstand. Door de ellende van de jaren ervoor had ze 30 duizend euro aan schulden. “Ik kon mijn kinderen niet genoeg geven, net als mijn moeder.” Ze moest kleding voor hen kopen op afbetaling. Maar ze wilde ook geen schuldhulpverlening. “Ik heb altijd gezegd: ik heb zelf schulden gemaakt, ik kom er ook zelf weer uit.” Daarom moest ze overal op besparen. Ze kocht geen speelgoed voor haar kinderen, geen fiets, geen nieuwe bank. Haar kinderen durfden geen vriendjes mee te nemen naar huis, “want het zag er niet uit.” Maar Iman wilde het wel oplossen. Ze begon te schuiven met geld: de zorgkosten voor haar zoon gingen naar het afbetalen van schulden, geld voor de huur ging naar de zorg voor haar zoon… De schulden werden langzamerhand minder, maar het was zeker nog niet opgelost.
In 2013 was er iets vreemds aan de hand. Iman kwam erachter dat er kinderopvangtoeslag voor 5 kinderen was aangevraagd – op haar naam, maar met een ander rekeningnummer. Dat ging om bijna 8 duizend euro per maand. Haar kinderen gingen niet naar de opvang. En ze had het niet zelf aangevraagd. Dat heeft ze toen snel gemeld bij de afdeling Fraude – maar in plaats van haar te beschermen, werd ze zelf als fraudeur gezien. Haar huurtoeslag en zorgtoeslag stopten voor 4 maanden, wat voor ongelofelijke stress zorgde. Uiteindelijk is het teruggedraaid en heeft ze excuses gekregen, maar dat veranderde niets aan die 4 maanden. In die periode moest ze geld lenen van haar buurvrouw om zo lang mogelijk haar huur te betalen. Toen ze uiteindelijk haar toeslagen kreeg, kon ze ook een deel van haar schulden aflossen.
In deze tijd begon Iman ook met vrijwilligerswerk. “Het gaf afleiding van thuis, die activiteiten konden het een beetje verzachten.” Ze zag dat kinderen in haar wijk – de Molenwijk – weinig hadden. “Net als mijn eigen kinderen.” Daarom begon ze te koken voor alle buurtkinderen: 23 kinderen voor een tientje.
In 2015 was er nog ongeveer 13 duizend schuld over van de 30 duizend. Het volgende noodlot sloeg te. Ze raakte haar bankpas kwijt, en nog voordat ze erachter kwam dat ze hem kwijt was en het kon blokkeren, was haar rekening al leeggehaald. Opeens kon ze niks meer betalen: geen huur, geen gas, water licht, geen eten. Ze moest een halfjaar bij de Voedselbank lopen, en werd gelukkig door de Diaconie geholpen.
Later dat jaar kreeg ze ook nog eens een tramongeluk. Met de schadevergoeding die ze kreeg kon ze vijfduizend euro van haar schuld aflossen. “Elk dingetje dat ik binnenkreeg ging direct naar het aflossen van mijn schulden. Kinderbijslag, terugstorten servicekosten… Daarom kregen de kinderen nooit wat extra’s. Op vakantie konden we nooit.” Zo hield ze nog 8 duizend euro schuld over.
In 2019 begon ze met haar eigen voedseluitgiftepunt. Maar hoe meer ze anderen probeert te helpen, hoe meer ze zelf in de problemen lijkt te komen. Datzelfde jaar krijgt ze geen huurtoeslag meer, want haar kinderen gaan werken. Aan het eind van het jaar krijgt ze een brief van de belastingdienst: ze moet 7 duizend euro terugbetalen aan huurtoeslag. Dit was de druppel. Ze was er bijna, en was toen weer terug bij af. “Ik was er zo klaar mee, ik heb het zo lang geprobeerd, maar ik kón het niet meer zelf.” Ze kon via Doras in de schuldsanering komen. In 2020 was dat toegekend, en in juni van 2023 was ze eindelijk schuldenvrij.
In februari 2021 kreeg Iman een buurtbaan. Een initiatief van de gemeente Amsterdam om mensen die zich voor 100% inzetten voor hun wijk, daar ook voor te betalen. Dit als opstapje om definitief uit de uitkering te komen en weer betaald werk te krijgen. Haar arbeidsongeschiktheidsuitkering kwam daardoor in een slaapstand. “Ze zijn bang voor een terugval: je moet eerst 5 jaar bewijzen dat je 5 jaar kan werken, voordat het definitief wordt stopgezet.” Ze begint zich in allerlei dingen te interesseren: o.a. in de NoordAs – alles waar ze iets van kan leren. Inmiddels doet ze al 5 jaar vrijwilligerswerk, waarvan 2 jaar betaald.
Scheefwoner Helaas kwam alweer het volgende probleem opzetten: ze wordt gezien als scheefwoner. Haar kinderen wonen allemaal thuis en beginnen inmiddels te verdienen. Daardoor heeft ze een te hoog gezamenlijk inkomen voor een sociale huurwoning. Haar huur werd geliberaliseerd: Van 600 maandelijks kwam ze in 2 jaar tijd uit op 903 euro maandelijks. “Maar mijn kinderen kunnen niet weg. Ze staan al 10 jaar ingeschreven op Woningnet, maar hebben geen perspectief.”
Ze kwam zelf achter een gat in beleid. Het was mogelijk om een eenmalige huurverlaging te krijgen als je kinderen hebt onder de 27. Maar volgens de Belastingdienst worden kinderen boven de 23 meegerekend voor zaken zoals huurtoeslag. Haar woningcorporatie, de gemeente, én medewerkers van de belastingdienst vertelden haar dat ze er geen recht op had. Maar omdat ze zelf bleef strijden, gaf iemand van de woningcorporatie haar toch gelijk. Haar huur werd verlaagd naar 612 euro. “Maar in januari gaat het weer omhoog, want ik ben nog steeds scheefwoner. In december volgend zit ik weer op 800 euro.”
De toekomst? Haar buurtbaan loopt in januari af. Dan zijn er twee opties: of terug naar de uitkering, of hard zoeken naar werk. Ze is voor het tweede gegaan. Maar het zal niet makkelijk worden. Terwijl ze inmiddels vanwege haar eigen leven en al haar vrijwilligerswerk enorm veel ervaring en kennis heeft. “Ik weet nu heel veel over wat er speelt. Veel organisaties weten niets van de regels die er zijn. Zo wordt mensen vaak nog meer schade aangebracht. Mensen worden heel veel en heel traag doorverwezen. Er wordt heel veel geleund op betaalde hulpverleners, terwijl mensen met een stichting of voedseluitgifte worden gezien als “gewone” burger die niet zo serieus hoeft te worden genomen. In plaats van iemand die óók hulp verleent. Terwijl ik het gezicht van de Molenwijk ben – Femke Halsema noemt mij “de parel van de Molenwijk.” Maar ik krijg geen ene rooie moer van de gemeente, terwijl ik hier al het werk doe. Mensen komen namelijk wél naar mij toe. Mensen doen ook een beroep op mij.”
Comments